BENVIDOS

O Colexio Oficial da Arquitectura Técnica da Coruña é unha corporación de dereito público que agrupa aos arquitectos técnicos e aparelladores que exercen a súa profesión nesta provincia da Coruña (España).

Ademais das funcións de ordenación, control do exercicio e vea da deontoloxía profesional, configúranse os Colexios Oficiais da Arquitectura Técnica de España como entidades ao servizo da sociedade e dos seus colexiados, ocupando un destacado lugar como axentes da edificación e estando presentes en moitos campos do proceso edificatorio. O COATAC encárgase, entre outros asuntos, do visado dos encargos profesionais e das documentacións técnicas, da xestión de honorarios, do asesoramento e apoio en aspectos xurídicos e fiscais, da formación de posgrao e tamén de manter convenios e acordos de colaboración con outras entidades públicas e privadas.

ANTECEDENTES HISTÓRICOS

A presenza activa dos Aparelladores nas obras de edificación está amplamente documentada dende o século XVI, sendo naqueles tempos seica a primeira profesión que, cando se desempeñaba xa entón baixo a figura que hoxe considerariamos funcionarial, tiña recoñecida, ademais duns emolumentos fixos, a provisión de gastos para atender os desprazamentos ás obras ou construcións, o que comprendía a disposición dunha cabalgadura e das dietas necesarias á súa manutención. Pero recóllense referencias á profesión mesmo antes, no século XV; así, por exemplo, nun dos sepulcros da Capela de Santa Clara, de Tordesillas (1430) pódese ler a seguinte inscrición: "Aquí xace Guillen de Rohan, mestre da Igrexa de León et Aparellador desta capela".

Das filas dos Aparelladores saíron os Mestres Maiores. As intervencións de ambos profesionais atópanse na orixe de practicamente toda a edificación de determinada entidade executada en España até principios do século XX.

A configuración actual da profesión xorde co Decreto de Atribucións de 16 de xullo de 1935, que establecese a obrigatoriedade de intervención dos Aparelladores en todas as obras de arquitectura, como técnico das mesmas.

Academicamente constitúe un fito importante a Lei de Ensinos Técnicos de 1957, que configurou os estudos que se impartían nas Escolas de Aparelladores, introducindo o Curso Preparatorio máis o tres anos de carreira, e que estableceu as especialidades de urbanismo, organización de obras e instalacións.

A titulación universitaria de Arquitecto Técnico aparece en España con esta denominación a partir da reforma dos Ensinos Técnicos de 1964, integrándose os estudos na Universidade a partir da Lei Xeral de Educación de 4 de agosto de 1970, constituíndose as Escolas Universitarias de Arquitectura Técnica por Decreto de 10 de maio de 1972. A Lei de Reforma Universitaria de 1983 e as disposicións ditadas no seu desenvolvemento mantiveron o sistema académico mencionado, ata o ano 2007, no que a Orden ECI/3855/2007, de 27 de diciembre, establece os requisitos para a verificación dos títulos universitarios oficiales que habiliten para o exercicio da profesión de Arquitecto Técnico.

XENERALIDADES

O Arquitecto Técnico ocupa hoxe, por razón dos coñecementos adquiridos na carreira, un papel moi importante no sector da edificación. Como xeneralista que coñece e aplica as técnicas ao proceso construtivo, é unha figura estreitamente emparentada coa dos Enxeñeiros Civís que desenvolven esta función noutros países, especialmente da Unión Europea, así como en Estados Unidos e Canadá.

A súa intervención non se limita ao deseño e aplicación das técnicas construtivas, senón que ocupa un papel cada vez máis preponderante no que é a xestión do proceso inmobiliario, desenvolvendo cometidos tales como os de asesoramento na contratación e na selección e compra de produtos, materiais e instalacións; ou a obtención de autorizacións e licenzas administrativas; ou a realización dos estudos e programación financeira da promoción; ou o seguimento do cumprimento do contrato de obras e dos contratos de subministración... É a función propia do denominado proxect management, ou xestor de proxecto.

Todo iso é con independencia da xestión económica da construción, que inclúe os tradicionais aspectos de medicións e valoracións económicas de unidades de obra, consecuencia da dirección da súa execución, función esta última que constitúe trazo característico da profesión.

A iso súmase unha crecente intervención, en ocasións imposta pola normativa propia das Comunidades Autónomas, en materia de programación e control de calidade, con todo o que leva implícito.

A vinculación e o compromiso da profesión coa Seguridade e Saúde dos traballadores na Construción non é recente e é un feito sobradamente coñecido por todas as persoas e entidades relacionadas co sector. Quizais sexa froito desta circunstancia, a máis diso a especial preparación profesional dos arquitectos técnicos, o feito de que a maioría dos "Coordinadores de Seguridade e Saúde" exercentes nas obras de edificación en España sexan aparelladores e/ou arquitectos técnicos.

Existe unha faceta do exercicio profesional que progresivamente adquirirá maior relevo e importancia, por razón do crecente proceso de industrialización que afecta á actividade construtiva, e que se refire á intervención nos procesos de fabricación de materiais e elementos para a construción, e especialmente ao control da súa produción, que é previsible que vaia substituíndo paulatinamente ao control de recepción.

Outras funcións, tales como as peritacións e valoracións inmobiliarias, especialmente no mercado hipotecario; o levantamento de planos de solares e edificios; a elaboración de informes sobre o estado de conservación e uso de edificios construídos; as peritacións xudiciais, entre outras, supoñen un espectro tamén importante de actividade. E non debemos esquecer a xefatura de obras, outra faceta destacable no exercicio profesional, especialmente nas grandes promocións e que se viu fortemente impulsada despois da promulgación de LOE, por mor da específica configuración que da devandita función profesional contémplase no seu artigo 11.2.c).

Á marxe de todo iso queda a actividade proxectual, especialmente importante no ámbito das obras de rehabilitación, reparación e consolidación de edificios construídos e nas de adaptación e decoración de locais comerciais, que xeralmente levan ademais consigo a dirección das propias obras, nos termos establecidos na vixente lexislación.

O campo da docencia e o exercicio da función pública, é un ámbito moi importante de intervención profesional. Non se pode esquecer que, en gran parte dos máis de 8.000 Municipios españois, os servizos técnicos desempéñanos Arquitectos Técnicos. A súa implantación é considerable nas Administracións Autonómicas e tamén na Administración Central.

Polas características da súa formación, os Arquitectos Técnicos posúen unha gran versatilidade, que lles permite adaptarse ás circunstancias cambiantes do mercado de traballo, coa consecuencia de que polo xeral o índice de paro na profesión é dos máis reducidos.

Diversas normas administrativas e disposicións legais regulan a actividade profesional do Arquitecto Técnico, entre elas e singularmente a L. 12/1986, que regulou as súas atribucións subliñando o carácter independente e autónomo e a plena responsabilidade do seu exercicio profesional. Entre as atribucións que a Lei recoñece aos Arquitectos Técnicos inclúense as que eran propias da anterior titulación de Aparellador, (DD. 16/07/35 e 265/1971 de 19 de febreiro) que regulou as intervencións técnico-profesionais que han de concorrer en toda obra de edificación suxeita á mesma, fixando as obrigacións, dereitos e responsabilidades de todos os axentes.

Por disposición do prevido no Decreto 119/1973, de 1 de febreiro, os Aparelladores e Arquitectos Técnicos incorporados ao seu correspondente Colexio Profesional poderán exercer así mesmo as funcións propias dos Decoradores, reguladas no RD 902/1977, de 1 de abril.

E, por fin, habemos de aludir á especial relevancia que merece o recoñecemento que a LEI 38/1999, de 5 de novembro, DE ORDENACIÓN DA EDIFICACIÓN (LOE) realiza á figura do Arquitecto Técnico. Non cabe dúbida de que a existencia da figura da dobre dirección na edificación ("dirección facultativa") non só se mantivo, senón que recibiu unha lombeirada definitiva coa LOE, a cal consolida a intervención obrigatoria do Arquitecto Técnico como "Director de Execución da Obra", xa contemplada no Decreto de 16 de xullo de 1935, outorgándoa, agora, rango legal. A LOE, mesmo, amplía a intervención obrigatoria do Arquitecto Técnico como "Director de Execución da Obra", a todas aquelas obras nas que o Director de obra sexa Arquitecto, incluíndo as destinadas a usos industriais e a outros nos que até agora non era obrigada a nosa intervención. Ademais, o tratamento que a LOE outorga á concorrencia de dúas direccións técnicas diferenciadas e independentes parte da asunción da súa plena xustificación técnica, determinando por tanto, a inexistencia de relación subalterna algunha entre os facultativos que intreveñen na obra, cada un dos cales ten as súas propias e excluíntes -aínda cando evidentemente relacionadas- funcións, capacidades e responsabilidades.

FUNCIÓNS DO ARQUITECTO TÉCNICO COMO DIRECTOR DA EXECUCIÓN DA OBRA A PARTIR DA L.O.E.

Obrigatoria, como Director de Execución da Obra e compoñente da Dirección Facultativa:

- En todas as obras de nova construción do grupo a) , é dicir, aquelas cuxo uso principal sexa o residencial en todas as súas formas, administrativo, sanitario, relixioso, docente e cultural. Así mesmo e, cando o Director de Obra sexa Arquitecto, nas construcións de edificios do grupo b), é dicir, aquelas nas que o uso principal sexa o aeronáutico; agropecuario; da enerxía; da hidráulica; mineiro; de telecomunicacións; do transporte terrestre, marítimo, fluvial e aéreo; forestal; industrial; naval; da enxeñaría de saneamento e hixiene; e accesorio ás obras de enxeñaría e a súa explotación.

- En todas as obras proxectadas e dirixidas por Arquitecto que se realicen sobre edificacións existentes correspondentes aos usos apuntados no apartado anterior, cando teñan carácter de intervención total ou, no caso de tratarse de intervencións parciais, produzan unha variación esencial da composición xeral exterior, a volumetría ou o conxunto do sistema estrutural ou teñan por obxecto cambiar os usos característicos do edificio, supostos todos eles que se entenden alteran a "configuración arquitectónica" da edificación.

- En edificios catalogados ou que dispoñan dalgún tipo de protección de carácter ambiental ou histórico-artístico, proxectadas e dirixidas por Arquitecto así como nas obras de carácter parcial que afecten os elementos ou partes obxecto de protección.

- Potestativa, como compoñente da Dirección Facultativa, en calidade de Director de Execución en todas as obras proxectadas ou dirixidas por titulados da enxeñaría.

- Potestativa no proxecto e dirección (de obra e de execución) en:

- Obras de nova construción ou intervencións en edificios existentes do grupo c)  -é dicir aquelas cuxos usos non figuran relacionados nos grupos a) e b) - con arranxo ás disposicións legais vixentes para a profesión e de acordo coa súa especialidade e competencias específicas.

- Obras de nova planta de escasa entidade construtiva e sinxeleza técnica que non teñan, de forma eventual ou permanente, carácter residencial nin público e desenvólvanse nunha soa planta.

- Obras de ampliación, modificación, reforma ou rehabilitación en edificios existentes que non teñan carácter de intervención total, non produzan unha variación esencial da súa composición xeral exterior da súa volumetría ou do conxunto do sistema estrutural e non cambien o uso característico do edificio.

- Obras de demolición.

- Obras de decoración.

- Outras obras e construcións que non teñan a consideración de edificacións, de acordo coa súa especialidade.

Outras intervencións

- Redacción e firma de estudos de seguridade e saúde e redacción de plans de seguridade e saúde. Asistencia técnica previa a tales actuacións.

- Coordinación, en fase de proxecto e de execución, da seguridade e saúde das obras de construción, con incorporación á Dirección Facultativa.

- Redacción de proxectos parciais ou documentos técnicos, con firma e responsabilidade propia, en aspectos concretos correspondentes ás especialidades e competencias específicas da profesión.

- Realización, con firma e responsabilidade propia, de medicións, cálculos, valoracións, tasacións, peritacións, estudos, informes, planos de labores e outros traballos análogos.

* Os grupos a), b) e c) nos que, a efectos da LOE, clasifícase a edificación aparecen recollidos no seu art°. 2.1 .

Descarga no documento adxunto a laboura do noso Colexio Profesional.